Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937, potocznie zwana dyrektywą o ochronie sygnalistów, wprowadza szereg nowych pojęć, które warto znać, aby zrozumieć zasady funkcjonowania systemu ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa. Poniżej przedstawiamy najważniejsze definicje:

Anonim: Zgłoszenie dokonane przez osobę, której tożsamości nie można ustalić.

Pracownik: Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Pracodawca: Jednostka organizacyjna, nawet jeśli nie posiada osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeśli zatrudniają pracowników.

Działania następcze: Działania podjęte przez odbiorcę zgłoszenia w celu oceny prawdziwości zarzutów i, w razie potrzeby, zaradzenia naruszeniu. Mogą to być np. dochodzenie wewnętrzne, postępowanie wyjaśniające, wniesienie oskarżenia czy zamknięcie procedury.

Działania odwetowe: Bezpośrednie lub pośrednie działania lub zaniechania, związane ze zgłoszeniem, które mają na celu pogorszenie sytuacji sygnalisty.

Informacje o naruszeniach: Informacje, w tym uzasadnione podejrzenia, dotyczące zaistniałych lub potencjalnych naruszeń prawa w organizacji, w której sygnalista pracuje lub pracował, lub w innej organizacji, z którą miał kontakt w kontekście pracy.

Informacje zwrotne: Informacje przekazywane sygnaliście na temat planowanych lub podjętych działań następczych oraz ich przyczyn.

Naruszenia: Działania lub zaniechania niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa.

Osoba dokonująca zgłoszenia (sygnalista): Osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informacje o naruszeniach uzyskane w kontekście związanym z pracą.

Osoba pomagająca: Osoba fizyczna, która pomaga sygnaliście w zgłoszeniu i której pomoc nie powinna zostać ujawniona.

Kontekst związany z pracą: Obecne lub przyszłe działania związane z pracą w sektorze publicznym lub prywatnym, w ramach których osoba uzyskuje informacje o naruszeniach i mogłaby doświadczyć działań odwetowych w przypadku zgłoszenia.

Właściwy organ: Odpowiedni organ krajowy wyznaczony do przyjmowania zgłoszeń i przekazywania informacji zwrotnych sygnaliście oraz do podejmowania działań następczych.

Ujawnienie publiczne: Podanie do wiadomości publicznej informacji o naruszeniach.

Zgłoszenie: Zidentyfikowane przez sygnalistę działanie będące naruszeniem prawa, procedur lub standardów etycznych, dokonane za pośrednictwem przeznaczonych do tego kanałów komunikacji.

Zgłoszenie wewnętrzne: Ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniach wewnątrz organizacji.

Zgłoszenie zewnętrzne: Ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniach właściwym organom.

Regulamin zgłoszeń wewnętrznych: Dokument określający wewnętrzną procedurę zgłaszania naruszeń prawa w organizacji.

Procedura przyjmowania zgłoszeń/zgłaszania naruszeń prawa: Procedura obowiązująca w danej organizacji, dotycząca przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń.

Osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń: Delegowana osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń w imieniu organizacji.

Osoba podejmująca działania następcze: Osoba odpowiedzialna za prowadzenie postępowań wyjaśniających dotyczących zgłoszeń.

Znajomość tych definicji jest niezbędna dla prawidłowego zrozumienia i stosowania przepisów dyrektywy o ochronie sygnalistów.