Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937, potocznie zwana dyrektywą o ochronie sygnalistów, wprowadza szereg wymogów mających na celu zapewnienie skutecznej ochrony osobom zgłaszającym naruszenia prawa. W praktyce jednak, niektóre z tych wymogów mogą stanowić poważne wyzwanie dla organizacji, szczególnie tych o mniejszych zasobach lub mniej rozwiniętej kulturze organizacyjnej.

1. Dotrzymanie terminów wyznaczonych dyrektywą:

Dyrektywa określa ścisłe ramy czasowe dla poszczególnych etapów procedury zgłoszenia, takich jak potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia, przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego czy udzielenie informacji zwrotnej sygnaliście. Dotrzymanie tych terminów może być trudne, zwłaszcza w przypadku skomplikowanych spraw lub braku odpowiednich zasobów w organizacji.

2. Przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego z zachowaniem należytej staranności:

Dyrektywa wymaga, aby postępowanie wyjaśniające było przeprowadzone z należytą starannością, co oznacza dokładne zbadanie wszystkich okoliczności sprawy i zebranie dowodów. Może to być czasochłonne i wymagać zaangażowania specjalistów, co stanowi wyzwanie dla organizacji o ograniczonych zasobach.

3. Rzeczywista ochrona sygnalisty przed działaniami odwetowymi:

Zapewnienie rzeczywistej ochrony sygnalistom przed działaniami odwetowymi, takimi jak zwolnienie, obniżenie wynagrodzenia czy mobbing, może być trudne, zwłaszcza w środowiskach, gdzie kultura organizacyjna nie sprzyja zgłaszaniu nieprawidłowości. Konieczne jest stworzenie atmosfery zaufania i otwartości, co może wymagać zmiany postaw i zachowań zarówno kierownictwa, jak i pracowników.

4. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej:

Dyrektywa wymaga, aby kanały zgłaszania naruszeń były bezpieczne, poufne i dostępne dla wszystkich pracowników. Wdrożenie odpowiedniej infrastruktury technicznej, takiej jak systemy informatyczne do obsługi zgłoszeń, może być kosztowne i czasochłonne, zwłaszcza dla mniejszych organizacji.

5. Zapewnienie poufności zgłoszeń:

Ochrona poufności zgłoszeń i danych osobowych sygnalistów jest jednym z kluczowych wymogów dyrektywy. Wymaga to wdrożenia odpowiednich procedur i środków technicznych, takich jak szyfrowanie danych czy ograniczenie dostępu do informacji tylko dla upoważnionych osób.

6. Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za obsługę zgłoszeń:

Dyrektywa wymaga wyznaczenia osoby lub jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za obsługę zgłoszeń. Osoba ta powinna być niezależna, bezstronna i posiadać odpowiednie kwalifikacje do przeprowadzania postępowań wyjaśniających. Znalezienie takiej osoby może być trudne, zwłaszcza w mniejszych organizacjach.

Podsumowanie:

Wdrożenie dyrektywy o ochronie sygnalistów to wyzwanie dla wielu organizacji. Jednakże, dzięki odpowiedniemu przygotowaniu, szkoleniom i zaangażowaniu kierownictwa, można stworzyć skuteczny system zgłaszania naruszeń, który przyniesie korzyści zarówno pracownikom, jak i całej organizacji.